De Rekenkamer van Suriname heeft in haar verslag over het dienstjaar 2023 opnieuw gewezen op tekortkomingen in het financieel beheer van de overheid. Ondanks inspanningen om de onafhankelijkheid en capaciteit van de Rekenkamer te versterken, blijven onvolledige financiële rapportages, gebrekkige naleving van wetgeving en een tekort aan controlemechanismen een probleem. Deze zwakke punten hebben niet alleen gevolgen voor het vertrouwen in de overheid, maar ook voor het ondernemingsklimaat en de investeringszekerheid in Suriname.
Het verslag benadrukt dat de controle op de ontvangsten en uitgaven van de staat, zoals voorgeschreven in de Grondwet en de Wet Rekenkamer Suriname 2019, bemoeilijkt wordt door capaciteitstekorten en onvoldoende middelen. Hoewel de Rekenkamer in 2023 voortgang heeft geboekt, zoals de start van doelmatigheidsonderzoeken in samenwerking met de Algemene Rekenkamer Nederland (ARN), constateert zij dat ministeries en parastatale instellingen vaak geen sluitende verantwoording kunnen afleggen. Dit blijkt onder meer uit de controle van de Begrotingsrekening 2021, waarbij onrechtmatigheden en incomplete administraties werden vastgesteld.
De Rekenkamer signaleert een structureel gebrek aan interne controle en naleving van de Comptabiliteitswet 2019. Zo ontbreken bij veel overheidsinstanties adequate systemen om verplichtingen en uitgaven te beheren, wat risico’s op inefficiëntie en mogelijk misbruik met zich meebrengt. Hoewel het verslag niet specifiek focust op aanbestedingsprocedures, suggereren de algemene bevindingen over administratieve tekortkomingen dat ook hier verbetering nodig is.
Een ander zorgpunt is dat aanbevelingen uit eerdere audits vaak niet worden opgevolgd. Dit gebrek aan follow-up ondermijnt de effectiviteit van de Rekenkamer en het streven naar goed bestuur. Daarnaast verloopt de digitalisering van financiële administraties traag, mede door beperkte middelen en een gebrek aan structurele financiering, wat de transparantie verder belemmert.
Voor het Surinaamse bedrijfsleven zijn deze bevindingen zorgwekkend. De Vereniging Surinaams Bedrijfsleven (VSB) heeft eerder aandacht gevraagd voor de noodzaak van transparantie en voorspelbaarheid in overheidsbeleid. Het Rekenkamer Verslag bevestigt dat onduidelijkheid over overheidsuitgaven en procedures ondernemerschap en investeringen belemmert. Bedrijven ervaren beperkingen in hun deelname aan overheidsprojecten door ondoorzichtige processen, wat de concurrentiepositie en innovatiekracht van de private sector aantast.
De Rekenkamer pleit zelf voor versterking van haar rol en capaciteit. In het verslag wordt benadrukt dat voldoende financiële middelen essentieel zijn om audits effectief uit te voeren en de Sustainable Development Goals (SDG’s), zoals SDG 16 (vrede, recht en sterke instellingen), te ondersteunen. Daarnaast wordt samengewerkt met internationale partners, zoals de ARN en de Inter-American Development Bank (IDB), om de professionaliteit en onafhankelijkheid te vergroten.
Op basis van het verslag en de zorgen van het bedrijfsleven pleiten deskundigen voor de volgende maatregelen:
- Versterking van de Rekenkamer: Meer middelen en bevoegdheden, inclusief sanctiemogelijkheden bij niet-naleving, om de controlefunctie te waarborgen.
- Transparantie in overheidsuitgaven: De invoering van digitale systemen, zoals een real-time platform voor begrotings- en aanbestedings informatie, om verantwoording te verbeteren.
- Publiek-private dialoog: Een structureel overleg tussen overheid en bedrijfsleven om vertrouwen te herstellen en economische groei te stimuleren.
Het Rekenkamer Verslag 2023 legt de vinger op een dringende behoefte aan goed bestuur en transparantie. Wanbeheer en gebrek aan verantwoording raken niet alleen de publieke sector, maar vormen ook een obstakel voor een stabiel en aantrekkelijk ondernemingsklimaat. Het is aan beleidsmakers en het bedrijfsleven om samen te werken aan hervormingen die het vertrouwen in de Surinaamse economie herstellen en duurzame groei mogelijk maken.
