Het toetreden van Suriname tot het Verdrag van New York lijkt een kleine formaliteit, maar schijn bedriegt, want In werkelijkheid betekent deze toetreding bijzonder veel voor ons land. Dat bevestigt Ferdinand Welzijn voorzitter van het Suriname Arbitrage Instituut (SAI). Suriname is het 171ste land dat toetreedt tot dit verdrag dat is ingesteld door de United Nations Commission on International Trade Law (Uncitral). “Met deze toetreding wil het zeggen dat vonnissen die voortvloeien uit een arbitrale beslissing in Suriname of in het buitenland verplicht geëffectueerd moeten worden. Voorheen was dat heel moeilijk omdat erop werd gewezen dat Suriname geen partij is bij het Verdrag van New York,” zegt Welzijn.
Hij legt uit dat deze toetreding ook een voordeel biedt voor bedrijven die zaken willen doen met Suriname. “Wanneer twee bedrijven van twee verschillende landen samenwerken is er altijd wantrouwen naar elkaars overheid en rechtsgang toe. De ene denkt dat de rechtsgang van het land van de ander altijd in zijn nadeel zal uitvallen. Met de toetreding tot dit verdrag hebben partijen ook de zekerheid dat hun geschillen snel opgelost zullen worden, door vakdeskundigen die beschikbaar, betrouwbaar en onpartijdig zijn. Want die zaken zijn ons hoogste goed en zijn gebaseerd op regels en overeenkomsten die gelden binnen de Uncitral,” zegt Welzijn.
Positief effect
Daarnaast vermijden ze lange processen die vaak gelden bij de rechterlijke procedures. “Dat een zaak soms vier tot zes jaar voortsuddert is echt niet te doen. Kijk maar naar het effect van inflatie en daarnaast kunnen objecten in verval geraken. De zekerheid dat zaken binnen redelijk termijn opgelost kunnen worden en ook dat arbitrale beslissingen uitgevoerd kunnen worden, werkt in het voordeel van Suriname. De toetreding zal dus een positief effect hebben op de notering van Suriname op de Ease of Doing Business Index waar het land nu op de 162ste plaats zit.
Lange lobby
Adit Moensi die penningmeester is van de SAI legt uit dat de toetreding die op 10 november een feit werd, komt na een lange periode van intensieve lobby. “We hebben sinds onze heractivering in 2013 elk jaar een stuk gepubliceerd met de melding dat we nog geen partij zijn bij het Verdrag van New York en wat de voordelen zijn als we dat wel zijn. Ook bij elke nieuwe ministersgroep op Financiën en Planning, op Justitie en Politie en op Bibis hebben we dat steeds gemeld en bij elke presentatie die wij als SAI deden.
Deze regering heeft voor het opmaken van het Herstelplan ontmoetingen gehad met diverse groepen en wij zaten daar ook tussen.” Moensi vertelt dat door deze hearings de toetreding van Suriname tot het Verdrag van New York in het herstelplan is opgenomen. Dat is op 10 november gebeurd en het gaat drie maanden later, dus in februari 2023 effectief in. “Dat is zo bepaald door de Uncitral,” zegt Welzijn. Hij bevestigt dat de SAI daarin steun heeft gehad van de VSB en de ASFA. Volgens Welzijn was er wat onzekerheid aan de kant van politici dat wij na de toetreding overspoeld zouden worden met claims van buitenlandse bedrijven. “Dat is niet zo, maar ze vergaten ook dat Surinaamse bedrijven ook vorderingen hadden op buitenlandse bedrijven die wegens het feit dat we geen partij waren bij het verdrag ook niet geëffectueerd konden worden.”
Arbitrage clausule
Welzijn drukt bedrijven, die aan het begin van een samenwerking staan, op het hart om een clausule op te laten nemen dat bij geschillen arbitrage zal worden toegepast. “Je moet het aan het begin doen, want wanneer het conflict er eenmaal is, zijn partijen niet geneigd om aan tafel te gaan met elkaar. Daarnaast weet elke jurist hoe zo een clausule op te maken binnen een overeenkomst.”
Welzijn benadrukt dat beslissingen die voortvloeien uit arbitrage bindend zijn. “Dat komen partijen overeen in de clausule. En omdat het besluit doorgaans genomen wordt door drie vakdeskundigen (die optreden als rechters) kan hoger beroep worden uitgesloten. Echter, als een van de partijen zich niet kan vinden in de procedure die is gevolgd bijvoorbeeld, dan kan die dat wel aan de rechter voorhouden. Die kan dan een uitspraak doen over de procedure, maar niet meer over het inhoudelijke van de uitkomst van de geschillenbeslechting.”
Vakdeskundigen
De arbiters bij de SAI zijn vakdeskundigen die een opleiding hebben gehad voor wat betreft de rechtsgang. “Ze kennen ons reglement, wat wij ook beschouwen als onze bijbel. En ze hebben de regels van Uncitral doorgekregen. Ze weten ook hoe ze naar redelijkheid en billijkheid moeten handelen. We kiezen voor vakdeskundigen omdat zij het beste kunnen oordelen hoe de zaak zit binnen hun vakgebied,” legt Welzijn uit.
Moensi vult aan dat er ook veel kennis wordt gedeeld vanuit de Uncitral. “Ook hebben we een overeenkomst met Nederland, het Nederlands Arbitrage Instituut (NAI), om ook aan kennisuitwisseling te doen. Daarnaast kunnen we ook putten uit hun bestand aan deskundigen als wij dat nodig achten.”
Efficiënter
De SAI is met behulp van de Uncitral ook efficiënter gaan werken. “Door Covid-19 moest arbitrage online en digitaal gebeuren. Want het werk kon niet stilliggen. Recent nog hebben we een case bijna helemaal online afgehandeld. Dat kon gebeuren doordat de Uncitral daar regels voor heeft ingesteld en ons ook daarin heeft begeleid. Bovendien hebben arbitrage instituten over de hele wereld de belofte gemaakt om de ‘groene’ gedachte te omarmen, dus we printen zo weinig mogelijk uit,” zegt Moensi.SAI heeft daarom geen fysiek kantoor meer. “We zijn altijd te bereiken via de telefoon en via mail. En als het nodig is om fysiek samen te komen, dan doen we dat op een afgesproken locatie. Zo hoeven partijen die in een geschil verwikkeld zijn geen extra kosten te betalen voor een overbodige kantoorruimte.”
De overige bestuursleden van de SAI zijn Humphrey.Blom, Albert Alleyne, Rene Abrahams, Diana Halfhide, Marja Naarendorp, Ingrid Lachitjaran en de administrateur is Helen Doelwijt.
Door AUKO Genius Concepts in opdracht van de VSB