De energie in de kamer krijgt gelijk een boost als Sandy Cameron de kamer instapt. De directeur van de Nationale Ontwikkelingsbank van Suriname N.V. (NOB) heeft een drive die ze ook uitstraalt. “De NOB moet weer de plek innemen in de samenleving die haar toekomt. Mensen moeten weten dat ze hier moeten zijn om hun dromen te verwezenlijken”, zegt mw. Cameron met een brede glimlach.
Stevig fundament
Het segment waar de bank zich op richt is de kleine of middelgrote onderneming, de KMO’s, omdat die de grootste stuwer zijn van de economie. “We hebben heel veel micro- en kleine ondernemers in ons cliëntenbestand. Het gaat dan om ondernemers die mogelijk nog niet kunnen voldoen aan de voorwaarden van de commerciële banken. Wij zijn geen concurrenten van de commerciële banken, maar komen in als “gap filling” waar de banken niet willen of kunnen financieren. Wie na een lening van de NOB wil overstappen naar een commerciële bank, kan dat ook zonder problemen doen. Want dat is ons doel, wij proberen ondernemers een stevig fundament te geven, waarna ze hun weg verder kunnen vervolgen”, zegt mw. Cameron.
Stichting Garantiefonds voor Bedrijfskredieten
Hoewel de NOB zich vooral richt op het segment klein- en middelgrote ondernemers is veel mogelijk door samenwerking met andere commerciële banken. “We hebben ook een Garantiefonds waarop alle banken een beroep op kunnen doen. Stel ze hebben een goed project en ze willen dat financieren, maar er is sprake van een dekkingstekort, dan kunnen wij vanuit het Garantiefonds een (aanvullende) dekking bieden.”
De NOB zegt niet gemakkelijk nee en denkt mee met iedereen die de deur binnenstapt. “We hebben ook een format ontwikkeld en we helpen de mensen die hun plan niet op schrift kunnen zetten middels het format. Soms hebben de mensen het idee namelijk helder in hun hoofd, maar op papier zetten is een probleem. Daarnaast hebben we ook cliënten die meer geld nodig hebben dan wij verantwoord aan een onderneming kunnen lenen. Die helpen wij ook om een aanvullend krediet aan te vragen bij een commerciële bank. Het wordt dan een cofinanciering.”
De NOB heeft ook tijdens Covid-19 klaargestaan om ondernemingen die bijvoorbeeld in het toerisme actief zijn, bij te staan om uit het dal te klimmen. “We gaan voor zulke ondernemingen naar een progressief aflossingssysteem. De mensen betalen dan voor een periode wat ze kunnen en daarna beginnen ze weer de volledige rente af te lossen. Gaat het weer wat beter, dan kan met de aflossing op de hoofdsom worden aangevangen.”
Compliance ready met Fonds Technische Bijstand Particuliere sector
Mw. Cameron benadrukt dat de bank midden in de samenleving staat. “Wij zijn honderd procent state owned en onze fundingsbronnen zijn uit de begroting van overheid en leningen via internationale organisaties. Wij richten ons op het beleid van de regering door te kijken naar het Herstelprogramma en ook het Meerjaren Ontwikkelingsplan. Maar we hebben ook ons eigen beleid.” Uit de analyse om te komen tot het eigen beleid is gebleken dat er behoefte is om in te spelen op zaken als compliance, certificeringen en de aankomende ontwikkelingen in de minerale sector.
Daarom heeft het Fonds Technische Bijstand Particuliere Sector (FTBP) ondernemers aangeboden om in aanmerking te komen voor financiën om compliance ready te worden. “We zijn zelf ook in het traject en we weten dat het veel geld kost. Daarom heeft het FTBP besloten ondernemers de mogelijkheid te bieden om in aanmerking te komen voor een lening om dit proces te financieren.”
Het fonds is er ook om ondernemers technisch bij te staan bij het doen van marktonderzoek, feasibility studies, het klaarstomen voor de mogelijke ontwikkelingen in de olie- en gasindustrie en de trainingen die daarbij horen. “De rente voor leningen uit dit fonds is voor de euro en US-dollar leningen 3 procent en voor SRD-leningen 4 procent. Daarnaast is er ook een eigen inbreng vereist. De looptijd varieert tussen de drie en vijf jaar. We evalueren de voorwaarden regelmatig om het steeds toegankelijker te maken voor grotere groepen”, zegt mw. Cameron.
Ook sectorstudies, bijvoorbeeld voor de landbouw of toerisme, kunnen gefinancierd worden vanuit het FTBP. “Maar dan betreft het een overkoepelende organisatie die dat moet aanvragen en het is dan een schenking, geen lening. Het resultaat van het onderzoek dient dan een groter doel. Iedereen kan erover beschikken en met de resultaten het eigen initiatief bijstellen.”
Productie Krediet Fonds
Dat de NOB-directeur drive heeft is duidelijk, maar deze dagen is ze extra gemotiveerd. De wet die de NOB als werkarm van de overheid verder in staat zal stellen productiekredieten aan ondernemers te verstrekken is in december vorig jaar aangenomen. In februari is het bestuur van het fonds geïnstalleerd en binnenkort gaat de NOB van start met het verstrekken van kredieten uit dit fonds tot een maximum van 2 miljoen tegen een aantrekkelijke rente van maximaal 5 procent. “Ja, de telefoon staat rood gloeiend hier. De mensen hebben heel veel belangstelling voor dit fonds”, bevestigt mw. Cameron de behoefte. In het fonds zal de overheid een eerste tranche van SRD 100 miljoen storten, waarna het fonds op basis van de behoefte verder wordt aangevuld.
Mw. Cameron benadrukt dat de bank er is om ondernemers te helpen hun plannen te verwezenlijken. “Dus voor ons is het heel erg belangrijk dat het project of het plan kans van slagen heeft. Volgens de richtlijnen van de Centrale Bank van Suriname kan je geen blancokredieten verstrekken, dus er zal een zekerheid of dekking gegeven worden. Maar dat komt voor ons als laatst aan de orde. De ervaring heeft ons geleerd, dat als de weg naar de veiling ingezet wordt, je niet het maximale eruit zal halen. Dus wij focussen op het plan en de ontwikkeling die het teweeg zal brengen: heeft het kans van slagen is voor ons de belangrijkste vraag.”
Behoefte districten
De NOB is er trouwens niet alleen voor ondernemers in Paramaribo en omringende districten. “Absoluut niet,” benadrukt mw. Cameron. We zijn er voor het hele land en we zullen om het Productiefonds te promoten de komende tijd ook de verschillende districten aandoen.”
De ontwikkelingsbank heeft ook al een enorme behoefte in de districten geconstateerd. In 2022 heeft de bank namelijk een presentatie gehouden in Moengo en de response was bijzonder positief. “Daaruit zijn een bunch aanvragen voortgekomen van ca. SRD 30 miljoen. Een deel hebben we goedgekeurd, een deel hebben we afgewezen en een deel is gearchiveerd. Maar dat laat al zien dat er een enorme behoefte is. En”, zegt mw. Cameron, “ het betrof onze eigen kredietportefeuille waar de rente varieert tussen de 8,5 tot 11,5 procent. Kortom er is behoefte maar de drempel om naar de bank te stappen is hoog. Wij zoeken daarom de ondernemers zelf op.”
Heft in eigen handen
Mw. Cameron benadrukt: “Wij zijn er om ontwikkeling te stimuleren, dus we geven pas op wanneer er niets meer is en de onderneming niet door kan gaan. Dan gaan we onze zekerheden uitwinnen. En toch proberen we zelfs dan eerst te kijken naar de andere inkomstenbronnen die de cliënt heeft, om op die manier een aflossing te regelen.”
De energieke directeur verheugt zich al op het traject dat voor de bank ligt, met het inwerking treden van het nieuwe Productiefonds. “Suriname heeft ondernemers nodig en productie is van belang. We kunnen niet wachten tot de situatie beter wordt. We moeten de kansen grijpen die er nu zijn en middels ondersteuning met onze financieringsproducten onze bijdrage leveren aan productieverhoging en hierdoor uiteraard aan de ontwikkeling van Suriname …..
