De jaarrede van de president van Suriname over het jaar 2025 heeft belangrijke inzichten geboden voor de economische koers van het land en de rol van de private sector daarin. De president zette uiteen hoe nieuwe investeringen, vooral in de olie-industrie, kunnen bijdragen aan economische welvaart en duurzame ontwikkeling. Toch blijft er volgens het bedrijfsleven ruimte voor een meer gerichte samenwerking tussen de overheid en de private sector.
Economische Groei en Welvaart
Een van de belangrijkste punten uit de jaarrede was de aankondiging van een investering van $10.5 miljard door TotalEnergies in de Surinaamse olie-industrie. Dit markeert een cruciale mijlpaal voor het land. De president sprak optimistisch over de economische groei die deze investering met zich mee zal brengen en benadrukte dat de inkomsten, indien goed beheerd, zullen bijdragen aan een inclusieve welvaart waar niemand wordt buitengesloten. De regering ziet deze ontwikkeling als een kans om de economische basis van Suriname verder te versterken en duurzame groei te realiseren.
Steun voor de Private Sector
De regering onderstreepte haar voortdurende steun aan de private sector door de oprichting van verschillende fondsen die productiecapaciteit en ondernemerschap stimuleren. Het Nationaal Ontwikkelingsfonds Agribusiness (NOVA), het Productie Krediet Fonds (PKF), het SAMAP-programma en het KMO-fonds werden genoemd als belangrijke instrumenten voor het bevorderen van groei, vooral onder micro-, kleine en middelgrote ondernemingen. Deze maatregelen moeten de basis vormen voor een sterke, veerkrachtige private sector die kan bijdragen aan de verdere economische ontwikkeling van het land.
Fiscaliteit en Belastingen
De president kondigde ook een verhoging van de belastingvrije grens aan, een maatregel die consumenten meer koopkracht geeft en indirect de private sector ondersteunt. De overgang van crisisbeleid naar duurzaam ontwikkelingsbeleid blijft een belangrijke prioriteit, waarbij fiscale discipline centraal staat. De regering streeft ernaar de koopkracht van de bevolking te vergroten, wat ook de vraag naar goederen en diensten in de private sector kan stimuleren.
Infrastructuur en Investeringen
De regering blijft zich inzetten voor investeringen in infrastructuur, waaronder agribusiness, woningbouw en energievoorziening. Digitalisering van processen is een speerpunt, en er zijn internationale afspraken gemaakt om de lokale werkgelegenheid te versterken. Deze investeringen dragen bij aan de modernisering van de economie en bieden de private sector nieuwe kansen om te profiteren van verbeterde infrastructuur en technologie. Belangrijk om ook lange termijn investeringsplannen (> 10 jaar) te bespreken (regeringen overstijgend) en deze plannen in tripartiet verband te bespreken en ook door te laten rekenen door de Rekenkamer. Hierin is ook van belang, de niet genoemde Wetgeving op Economische Zones. Gelukkig deelde de president wel mee dat voor het eind van deze maand een nieuwe concept investeringswet zal worden aangeboden aan De Nationale Assemblee.
Wat mist in de Jaarrede?
Hoewel de president veel maatregelen aankondigde ter ondersteuning van de economie, zijn er volgens de private sector enkele belangrijke aspecten die onbenoemd bleven.
Ten eerste werpen wij een blik op de prioriteiten van het bedrijfsleven en vergelijken die met de rede van de president.
Dialoog en Samenwerking
De president legde weinig nadruk op de noodzaak van intensieve samenwerking tussen de overheid en de private sector. Voor een effectieve beleidsuitvoering is het van belang dat instrumenten zoals de Sociale Economische Raad en het Tripartiet Overlegorgaan geactiveerd worden. Deze organen kunnen een platform bieden voor structureel overleg tussen de regering, werkgevers en werknemers, waardoor de noden en uitdagingen van de private sector beter kunnen worden meegenomen in het beleid.
Toekomstvisie
Suriname is een van de drie Carbon Sink landen in de wereld. Er is onvoldoende aangegeven welk beleid zal worden gevoerd om deze positie te behouden, zeker in relatie tot de ontwikkeling van de offshore olie industrie. De Vereniging Surinaams Bedrijfsleven (VSB) heeft in eerdere uitingen benadrukt dat de private sector uitkijkt naar intensievere samenwerking met de overheid. Met de verwachte toename van inkomsten uit de olie-industrie is het cruciaal dat de regering samen met de private sector een toekomstvisie ontwikkelt die de effecten van deze inkomsten op de lokale markten beheert en stimuleert.
De VSB staat open voor een intensievere samenwerking met de overheid in de komende jaren. Het activeren van organen zoals de Sociale Economische Raad en het Tripartiet Overlegorgaan wordt als essentieel gezien om een constructieve dialoog te voeren. Dit zou de private sector in staat stellen een actieve rol te spelen in de economische ontwikkeling van het land.
Met de toenemende inkomsten uit natuurlijke hulpbronnen, benadrukt de private sector dat transparantie en inclusiviteit cruciaal zijn. De VSB heeft al eerder aangegeven dat de opbrengsten uit deze bronnen op een verantwoorde manier beheerd moeten worden, zodat de nationale economie op de lange termijn sterker en duurzamer wordt.
